Soft Systems Methodologie
(Checkland)

Kenniscentrum

Wat is Soft Systems Methodologie? Beschrijving

Soft Systems Methodologie (SSM) van Peter Checkland is een kwalitatieve techniek die kan worden gebruikt voor het toepassen van Systems Thinking op niet-systemische situaties. Het is een manier om probleemsituaties te behandelen waarin een hoge sociale, politieke en menselijke activiteiten component zit. Dit onderscheidt SSM van andere methodologieën die HARDE problemen behandelen die vaak meer technologiegeoriënteerd zijn.

SSM past Systems Thinking toe op de echte wereld van menselijke organisaties. Maar het is van cruciaal belang dat dit gebeurt zonder te veronderstellen dat het onderwerp van onderzoek zelf een eenvoudig systeem is. SSM is daarom een nuttige manier om complexe situaties en overeenkomstige chaotische vragen te benaderen.
 

Oorsprong van Soft Systems Methodologie. Geschiedenis

SSM kwam uit het begrip voort dat „hard“ Systems Thinking, zoals de technieken van het Operations Research, voor het onderzoeken in grote, complexe organisatorische kwesties ontoereikend is. Soft Systems Methodologie werd ontwikkeld door Peter Checkland voor het uitdrukkelijke doel om problemen van dit type te behandelen. Hij had een aantal jaren in de industrie gewerkt en daar met een aantal harde systeemmethodologieën gewerkt. Hij zag hoe deze ontoereikend waren voor het behandelen van uiterst complexe problemen die een grote sociale component hadden. Daarom gaat hij in de jaren '60 naar de Universiteit van Lancaster in een poging dit gebied onderzoeken, en om deze zachte problemen te behandelen. Hij bedenkt zijn "Soft Systems Methodologie" door een aantal onderzoeksprojecten in de industrie en door zijn toepassing en verbetering over een aantal jaren. De methodologie, zoals wij die nog steeds vandaag kennen, werd gepubliceerd in 1981. Tegen die tijd was Checkland stevig verschanst in het Universitaire leven en hij had de industrie verlaten om een carrière als professor en onderzoeker in softwaretechnologie na te streven.

Gebruik van Soft Systems Methodologie. Toepassingen

• Iedere complexe, organisatorische situatie waarin een grote sociale, politieke en menselijke activiteiten component in zit.

Stappen in Soft Systems Methodologie. Proces

De volgende stappen zouden moeten worden genomen (vaak zijn verscheidene herhalingen nodig):

1. Onderzoek het ongestructureerde probleem.
2. Druk de probleemsituatie uit door middel van "Rijke Beelden". Rijke Beelden zijn een middel om zoveel mogelijk informatie te vangen met betrekking tot de probleemsituatie. Een rijke afbeelding kan grenzen, structuur, informatiestromen, en communicatiekanalen tonen. Maar in het bijzonder toont het het menselijke activiteitensysteem. Dit is het element dat niet inbegrepen is in modellen zoals gegevensstroomdiagrammen of klassenmodellen.
3. Basisdefinities van relevante systemen. Vanuit welke verschillende perspectieven kunnen wij deze probleemsituatie bekijken?
   • De basisdefinities worden geschreven als zinnen die een transformatie uitwerken. Er zijn zes elementen die een goed geformuleerde basisdefinitie maken. Zij worden samengevat in het acroniem CATWOE:
     • Klant (Customer). Iedereen die voordelen van een systeem kan hebben wordt beschouwd als klant van het systeem. Als het systeem offers zoals ontslagen impliceert, dan moeten die slachtoffers ook als klanten worden geteld.
     • Handelenden (Actor). De actoren zetten input in output om en zij voeren de activiteiten uit die in het systeem zijn bepaald.
     • Transformatieproces. Dit wordt getoond als de omzetting van inputs in outputs.
     • Weltanschauung. De Duitse uitdrukking voor wereldbeeld. Dit wereldbeeld maakt het transformatieproces betekenisvol in de context.
     • Eigenaar (Owner). Elk systeem heeft één of andere eigenaar, die de bevoegdheid heeft om het systeem op te starten en te sluiten (vetomacht).
     • Omgevingsbeperkingen (Environmental constraints). Dit zijn externe elementen die moeten worden overwogen. Deze beperkingen omvatten organisatorisch beleid evenals wettelijke en ethische kwesties.
4. Conceptuele modellen.
   • Formeel systeemconcept.
   • Ander systeem denken.
5. Vergelijking van 4 met 2.
6. Haalbare, wenselijke veranderingen.
7. Actie om de probleemsituatie te verbeteren.

Sterke punten van Soft Systems Methodologie. Voordelen

• SSM geeft structuur aan complexe organisatorische en politieke probleemsituaties, en maakt het mogelijk om met hen om te gaan op een georganiseerde manier. Het dwingt de gebruiker om een oplossing te zoeken die meer dan technisch is.
• Streng hulpmiddel om te gebruiken in "chaotische" problemen.
• De specifieke technieken.

Beperkingen van Soft Systems Methodologie. Valkuilen

• SSM vereist van de deelnemers om zich aan de algehele aanpak aan te passen.
• Wees zorgvuldig om het werkingsgebied van het onderzoek niet te vroeg te versmallen.
• Het is moeilijk om de rijkste afbeelding te assembleren, zonder een bepaalde structuur en een oplossing voor een probleemsituatie op te leggen.
• Mensen vinden het moeilijk om de wereld op een losse manier te interpreteren. Zij tonen vaak een overmatig dringende wens tot actie.

Veronderstellingen van Soft Systems Methodologie. Voorwaarden

• Veronderstelt dat de meeste management en organisatorische problemen niet als zuivere "systeem problemen" kunnen worden gezien omdat het systeem veel te complex is om te analyseren.
• Niettemin is het toepassen van een systemische aanpak in een niet-systemische situatie waardevol.

Boek: Peter Checkland - Systems Thinking, Systems Practice -

Vergelijk met Soft Systems Methodologie: Systems Thinking  |  Gestalttheorie  |  Dialectisch Onderzoek  |  Action Research

Keer terug naar Management Discipline: Verandering & Organisatie  |  Communicatie & Vaardigheden  |  Kennis & Ontastbare Zaken  |  Strategie

Meer Managementmethoden, managementmodellen en managementtheorie