Managementraster (Blake en Mouton)

Kenniscentrum

Wat is het Managementraster Model? Beschrijving

Het Managementraster model van Robert Blake en Jane Mouton is een leiderschapmodel gebaseerd op gedrag. Op het raster wordt de aandacht voor productie weergegeven op de horizontale as (x-as) met een schaal van één tot negen. De aandacht voor mensen wordt weergegeven op de verticale as (y-as) met een schaal van één tot negen.

Merk op dat er volgens Blake en Mouton ook een derde as is: Motivatie, die loopt van negatief (gedreven door vrees) tot positief (gedreven door begeerte).

Het concept maakt onderscheidt tussen 5 verschillende leiderschapsstijlen, gebaseerd op de aandacht voor mensen en de aandacht voor productie:

1. Armzalige stijl (Laag qua Productie / Laag qua Mensen)
   • Beschrijving: Een delegeer-en-verdwijn managementstijl. Eigenlijk een luie aanpak.
   • Kenmerken: De manager vertoont een lage mate van zorg voor zowel mensen als voor productie. Hij (of zij) vermijdt om in de problemen te geraken. Zijn belangrijkste zorg is om niet verantwoordelijk te worden gehouden voor welke fout dan ook.
   • Resulteert in: Desorganisatie, ontevredenheid en onenigheid wegens gebrek aan effectief leiderschap.
2. Buitensociëteit ("Country CLub") stijl (Laag qua Productie / Hoog qua Mensen)
   • Beschrijving: Eenzijdige, attente aandacht voor de behoeften van werknemers.
   • Kenmerken: De relatiegeoriënteerde manager heeft veel aandacht voor mensen, maar een geringe betrokkenheid bij productie. Hij besteedt veel energie aan de veiligheid en het gemak van de werknemers. Hij hoopt dat hun prestatie hierdoor zal verbeteren. Hij is bijna niet in staat om meer bestraffende, dwingende en regelgevende macht uit te oefenen. Dit onvermogen resulteert uit de angst dat het gebruiken van dergelijke bevoegdheden de relaties met de andere teamleden in gevaar zou kunnen brengen.
   • Resulteert in: Een over het algemeen vriendschappelijke atmosfeer, maar welke niet per sé erg productief is.
3. Productief of Verdwijn stijl (Hoog qua Productie / Laag qua Mensen) 
   • Beschrijving: Autoritaire of Afdwingende leider.

   • Kenmerken: De taakgerichte manager is autocratisch, heeft veel aandacht voor productie, en weinig voor mensen. Hij vindt werknemersbehoeften onbelangrijk en slechts een middel om een doel te bereiken. Hij betaalt geld aan zijn werknemers en verwacht daarvoor prestaties terug. Hij laat vrijwel geen mogelijkheden open tot medewerking of samenwerking. Hij zet zijn werknemers onder druk met regels en straffen teneinde de bedrijfsdoelstellingen te bereiken. Zeer taakgerichte mensen zijn erg sterk in het plannen. Zij zijn onverdraagzaam van wat zij als verschil van mening zien (het kan enkel de creativiteit van iemand zijn). Deze harde stijl is gebaseerd op Theorie X van Douglas McGregor. De stijl wordt vaak toegepast bij bedrijven die op het randje staan van een werkelijke of gepercipieerde mislukking, zoals in het geval van Crisismanagement.

   • Resulteert in: Hoewel een hoge output op de korte termijn bereikbaar is, zal veel hiervan door een onvermijdelijk hoog verloop van werknemers verloren gaan.

4. Midden-van-de-weg stijl (Matig qua zowel Productie als Mensen).
   • Beschrijving: De manager probeert om een evenwicht aan te brengen tussen de concurrerende doelstellingen van het bedrijf en de behoeften van de arbeiders.
   • Kenmerken: De manager geeft enige aandacht aan zowel de mensen als aan de productie, hopende om zo een acceptabele prestatie te bereiken. Hij denkt dat dit het beste is wat je van iemand kunt verwachten.
   • Resulteert in: Compromissen waarin noch volledig tegemoet wordt gekomen aan de eisen van de productie, noch aan die van de mensen.
5. Team stijl (Hoog qua Productie / Hoog qua Mensen).
   1. Beschrijving: Het ultieme. De manager besteedt veel aandacht aan zowel mensen als aan productie. De motivatie is hoog.
   2. Kenmerken: Deze zachte stijl is gebaseerd op de voorstellen van Theorie Y van Douglas McGregor. De manager bevordert teamwork en commitment onder de werknemers. Deze stijl benadrukt dat werknemers zich een deel van de familie van het bedrijf moeten voelen, en betrekt hen bij het begrip van het doel van de organisatie en bij het bepalen van de productiedoelstellingen.
   3. Resulteert in: Een groepsomgeving gebaseerd op vertrouwen en respect, welke leidt tot hoge tevredenheid en motivatie en, dientengevolge, hoge productie .

Ook genoemd: Leiderschapraster (grid).

Oorsprong van de Managerial Grid. Geschiedenis

Terwijl zij optraden als adviseurs voor Exxon, besloten Robert Blake en Jane Mouton dat er vele gedragingen en motivaties bestaan die zich bevinden tussen tussen de X en Y uitersten van Douglas McGregor. Blake en Mouton vonden dat een gedragsmodel voor managers met drie assen (aandacht voor productie, aandacht voor mensen, motivatie) een betere weergave van de werkelijkheid was.

Gebruik van het Managementraster. Toepassingen

Het analyseren of Coachen van een manager, in het bijzonder op het gebied van relationele vaardigheden zoals: het omgaan met kritiek, initiatief, besluitvorming, conflictoplossing, bepleiten (meningen, ideeën uitdrukken), onderzoek (informatie zoeken) en veerkracht (reageren op problemen of mislukkingen).

Sterke punten van de Managerial Grid. Voordelen

• Het gebruiken van het Grid model maakt verschillende leiderschapsstijlen tot op zekere hoogte meetbaar en kan uit de voeten met meer dan twee tegenovergestelde opties (X tegenover Y). Nauwkeurige meting is belangrijk, omdat managers de neiging hebben om zichzelf voor de gek te houden en te overdrijven. 80% van alle mensen geven zichzelf een 9.9! Zodra dit is besproken gebruikmakend van het raster, wordt dit aantal overigens verminderd tot 20%.
• Het gebruiken van een model maakt het gemakkelijker om openlijk gedrag en verbeteringsacties te bespreken.

Beperkingen van het Managementraster. Nadelen

• Er zijn meer dimensies van leiderschap die relevant kunnen zijn.
• Het model negeert de betekenis van interne en externe beperkingen, de context, de omstandigheden en de situatie.

Boek: Blake, R. & Mouton, J. (1964) - The Managerial Grid: The Key to Leadership Excellence -

Vergelijk de Managerial Grid met: Theorie X Theorie Y  |  Faciliteringstijlen  |  Motivatie-Hygiëne Theorie  |  Leiderschapsstijlen  |  Leiderschapcontinuum  |  Situationeel Leiderschap  |  Bases van Sociale Macht  |  Verwachtingstheorie  |  Crisismanagement  |  Coachen  |  Contingentietheorie

Keer terug naar Management Discipline: Verandering & Organisatie  |  Communicatie & Vaardigheden  |  Besluitvorming & Waardering  |  Human Resources  |  Leiderschap

Meer Managementmethoden, managementmodellen en managementtheorie